Regeneracja, czyli co łączy sportowca z managerem

Czy wyczynowy sport i praca managera mają punkty styczne? Okazuje się, że jest ich całkiem sporo. Także dlatego Polski Komitet Paralimpijski (PKPar) objął patronatem konferencję naukową „Regeneracja w pracy managera”, która 23 października 2024 r. odbyła się w siedzibie Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Wydarzenie organizowane było w ramach Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.

– Konferencja potwierdziła, że wspólny dla sportu i szeroko rozumianego biznesu jest silny poziom stresu, z którym osoba musi sobie radzić podejmując działania. Ten stres, poprzez silne reakcje w organizmie, będzie wpływał na jakość naszego działania – i w danym momencie, i w dłuższej perspektywie czasowej, jeśli to jest stres długotrwały, powiązany z zaburzeniem regeneracji psychofizycznej, co wpływa na jakość naszego funkcjonowania i w ogóle naszego życia – mówi Tomasz Kaczmarski, jeden z prelegentów podczas konferencji.

To doświadczony psycholog sportu, trener i wykładowca dwóch uczelni. Jest absolwentem Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach oraz Uniwersytetu Śląskiego, a także studiów podyplomowych z psychologii sportu na AWF w Warszawie. Przed igrzyskami paralimpijskimi w Paryżu w ramach zespołu psychologów (wspólnie z dr Aleksandrą Zienowicz-Wielebską, Karoliną Chlebosz i Polą Weiner) wspierał polskich paralekkoatletów.

– Moja prezentacja podczas konferencji była o tym, że w ramach przygotowań do igrzysk mocno postawiliśmy na umiejętność radzenia sobie ze stresem, regulowania go, szybkiej i długofalowej regeneracji psychofizycznej, z wykorzystaniem różnych metod i technik. To samo robią managerowie – podkreśla.

Brakujące ogniwo

Z zawodnikami zespół psychologów pracował indywidualnie, a także podczas zgrupowań w ramach grupowych zajęć psychoedukacyjnych. Sport paralimpijski mocno się profesjonalizuje. Rośnie więc też świadomość zawodników, jak istotna jest praca nad sferą mentalną – tak samo, jak każdy inny element przygotowań.

– Dzisiaj każdy zawodnik zdaje sobie sprawę z tego, że praca z psychologami, trenerami mentalnymi przynosi bardzo pozytywne efekty, jest istotną cegiełką, a czasem brakującym ogniwem, bo mam umiejętności, dobrze trenuję, dobrze pracuję, a jednak w czasie zawodów to moje wykonanie jest poniżej możliwości, które posiadam – podkreśla Tomasz Kaczmarski. – Najczęściej się okazuje, że chodzi o aspekt psychologiczny, np. silny stres startowy, z którym zawodnik sobie nie radzi, zaburza w związku z tym swoje działanie. Myślę więc, że w sporcie paralimpijskim świadomość – wraz z profesjonalizacją zawodników – będzie coraz wyższa i że coraz więcej ekspertów będzie wchodziło do współpracy, tak jak w sporcie osób pełnosprawnych.

Jego zdaniem doświadczenie wyczynowych sportowców swobodnie można przełożyć na pracę managera.

– Obydwie specjalizacje psychologii czerpią od siebie wzajemnie, dotyczą w jakiś sposób psychologii wykonania – mówi. – Konferencja dotyczyła szeroko rozumianej regeneracji i w zasadzie regeneracja psychofizyczna, którą my proponujemy, padała też jako podejście ze strony specjalistów pracujących w biznesie. Po drugie, wszyscy jesteśmy ludźmi, więc różne wzorce psychologiczne, takie jak regeneracja psychofizyczna, będą dotyczyły po prostu człowieka, który wykonuje jakąś pracę silnie obciążoną eksploatacją ciała albo psychiki. Praca sportowca i managera mają więc wiele wspólnych elementów, jak np. presja wyniku, odpowiednie przygotowanie do pracy, odpowiednie nastawienie, radzenie sobie ze stresem, ocena naszej pracy – w przypadku sportowców przez kibiców, działaczy, trenerów, a w pracy managera chociażby przez szefostwo danej firmy.

Odpowiednia regeneracja pozwala poprawić efektywność działania i w efekcie wyniki – zarówno te sportowe, jak i w pracy managera. Regeneracja to inaczej dążenie organizmu do osiągnięcia ponownej równowagi psychofizycznej po silnej eksploatacji, dużym wysiłku, podejmowaniu ciągłych wyzwań. Można ją realizować poprzez odnowę biologiczną, zabiegi typu sauna, jacuzzi, komora hiperbaryczna itp.

– My byśmy chcieli spojrzeć na regenerację także przez pryzmat pracy z umysłem, czyli pracy nad regulacją bycia tu i teraz w sferze umysłowej – zaznacza Tomasz Kaczmarski. – Kiedy zawodnik chce czy może bardziej: powinien odpocząć, zregenerować się, zrelaksować, to chcielibyśmy, żeby jednocześnie np. nie rozmyślał, nie analizował, nie planował, czyli nie był ani w przeszłości, ani w przyszłości, tylko skupił się na tym, że teraz ma czas, by odpocząć, nabrać sił, przywrócić energetykę organizmu – po to, żeby później móc znowu działać wydajnie i efektywnie, zwłaszcza w długiej perspektywie czasowej, jaką są praca managera i praca sportowca.

Po pierwsze: plan

Konferencja zorganizowana została przez Wydział Zarządzania Sportem i Turystyką AWF Katowice, Studenckie Koło Naukowe Manager Przyszłości Be Active oraz Kampanię Społeczną #MisjaRegeneracja. Miała na celu m.in. zwiększenie świadomości społecznej na temat roli i sposobów regeneracji, a także poprawę efektywności i jakości życia zawodowego i prywatnego. Referat poświęcony regeneracji w sporcie paralimpijskim wygłosił także Łukasz Szeliga, prezes PKPar.

– Współczesna teoria sportu mówi o tym, że jeśli trenujemy cztery godziny, to powinniśmy także cztery godziny spędzić na odnowie biologicznej, czyli właśnie na regeneracji – podkreśla. – Różnie ją można postrzegać, natomiast w pracy managera też jest ona szalenie ważna. Akademia Wychowania Fizycznego ma u siebie również kierunek Zarządzanie. W sporcie zarządzanie też jest istotnym elementem całego sportowego obrazka. Sport uczy nas, jak planować, bo moim zdaniem ta regeneracja też musi być zaplanowana. A żeby było jej jak najmniej, to trzeba na pewno umieć sobie planować pracę i dobierać obciążenia tak, żeby jak najmniej potem poświęcać wysiłku i czasu na „naprawianie” siebie.

Podczas konferencji poruszano mnóstwo wątków z obszaru rozwoju osobistego, w tym umiejętności zatrzymania się, wyrwania z ciągłej gonitwy. Także po to, by w ogóle… dożyć starości, a wcześniej np. efektywnie wykonywać swoją pracę.

– Największym wspólnym obszarem dla sportowca i managera jest planowanie – uważa Łukasz Szeliga. – Logistyka treningu, planowanie związane ze sprzętem, doborem infrastruktury. Jeśli dobrze zaplanujemy, to mniej się zmęczymy. Jeśli na treningu wylejemy dużo potu, to potem „w boju stracimy mniej krwi”. Chodzi też o to, by zaplanować czas na odpoczynek. Plan to jedno, ale kluczowa jest potem jego realizacja, a także weryfikacja tego, co się wydarzyło. To dotyczy zarówno sportu, jak i biznesu.

Jeśli pracuje się zgodnie z harmonogramem, to trudniej o niespodzianki, a w momencie pojawiania się jakichś nieprzewidywalnych sytuacji jest możliwość spokojnej reakcji. Doświadczenia płynące ze sportu paralimpijskiego są zresztą wielopoziomowe.

– W swoim wystąpieniu omówiłem także wątek związany z osobami z niepełnosprawnościami, że my, w Komitecie, w Starcie czy innych organizacjach sportowych pomagamy skompensować swoją niepełnosprawność, czyli przygotować się również na jakiś dodatkowy wysiłek: tracimy nogę, trzeba wzmocnić drugą; siadam na wózek, to muszę wzmocnić ręce. Sport jest taką przestrzenią aktywnej i ciekawej rehabilitacji. Na pewno pomaga w procesie dochodzenia do samodzielnego funkcjonowania – podsumowuje prezes Polskiego Komitetu Paralimpijskiego.

Wydarzenie zostało zrealizowane w paśmie Miasto-Region-Akademia, w ramach Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 i dofinansowane przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Organizatorzy wydarzenia: Studenckie Koło Naukowe „Manager Przyszłości Be Active” na Wydziale Zarządzania Sportem i Turystyką Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach oraz Kampania Społeczna #MisjaRegeneracja. Zdjęcia zostały wykonane przez Wiktorię Krusińską (ig; photo.krusinska) oraz pracowników firmy Magniflex (ig: wloskiematerace_magniflex).