Pięciu trenerów oraz dziesięcioro zawodniczek i zawodników uhonorowano okolicznościowymi medalami z okazji jubileuszu 25-lecia Polskiego Komitetu Paralimpijskiego. Wyróżnienia wręczono 4 grudnia podczas gali, na której wyróżniono także laureatów 5. edycji #Guttmannów2023.
W 2023 roku minęło ćwierć wieku od powołania do życia Polskiego Komitetu Paralimpijskiego, który zgodnie ze statutem „jest związkiem stowarzyszeń zrzeszającym kluby sportowe, związki sportowe oraz inne osoby prawne, których statut, umowa albo akt założycielski przewidują prowadzenie działalności związanej z realizacją celów i zadań ruchu paralimpijskiego oraz zajmujących się organizacją, upowszechnianiem i działalnością na rzecz rozwoju sportu niepełnosprawnych”.
Zadaniem Komitetu jest m.in. propagowanie wartości sportu paralimpijskiego, takich jak odwaga, determinacja, inspiracja i równość. PKPar ma ustawowy mandat do reprezentowania polskiego sportu na arenie międzynarodowej, a także zapewniania udziału polskich sportowców z niepełnosprawnościami w igrzyskach paralimpijskich.
Jubileusz 25-lecia to doskonały moment, by wyróżnić najwybitniejszych spośród nich, a także uhonorować najlepszych szkoleniowców.
Wśród wyróżnionych przez Zarząd Polskiego Komitetu Paralimpijskiego trenerów 25-lecia znaleźli się więc:
- Marek Gniewkowski – wybitny trener szermierki na wózkach. Wcześniej utytułowany zawodnik, olimpijczyk z Seulu (1988) i Barcelony (1992). Od ponad 25 lat związany z szermierką na wózkach. Specjalista od szabli. Wychował kilkoro mistrzów paralimpijskich: Dariusza Pendera, Jadwigę Polasik, Roberta Wyśmierskiego czy Grzegorza Plutę. Jego podopieczni zdobyli ponad 15 medali na igrzyskach paralimpijskich – od Sydney do Tokio.
- Edward Dec – niezwykle doświadczony trener pływania. Odkrył i rozwinął talent Joanny Mendak, którą prowadził niemalże przez całą karierę sportową, podczas której zdobyła 6 medali igrzysk, trzykrotnie zostając mistrzynią paralimpijską, a także dziesiątki medali mistrzostw świata i Europy. Zaangażowany w pracę młodymi zawodnikami. Pedagog, wychowawca, autorytet.
- Zbigniew Lewkowicz – od ponad dekady jest trenerem głównym paralekkoatletycznej kadry Polski. Pod jego okiem nasi reprezentanci osiągają wysokie wyniki sportowe na arenie międzynarodowej i krajowej. Na co dzień trenuje zawodników w klubie „Start” Gorzów Wielkopolski – kuźni polskich talentów paralekkoatletycznych. Spod jego ręki wyszło wielu medalistów igrzysk paralimpijskich, w tym złoci Maciej Lepiato czy Renata Śliwińska.
- Jakub Pieniążek – z kolarstwem związany od zawsze. Współpracuje z czołowymi polskimi kolarzami oraz zawodowymi grupami kolarskimi. Specjalista w swoim fachu. Pod jego czujnym okiem do swoich startów przygotowywał się najwybitniejszy polski specjalista od handbike’ów – Rafał Wilk. Współpraca ta zaowocowała 4 medalami paralimpijskimi oraz wieloma medalami mistrzostw świata. Z trenerem tym współpracowała również nasza brązowa medalistka paralimpijska z Tokio, Renata Kałuża.
- Michał Dziubański – były reprezentant Polski w tenisie stołowym. Podczas swojej bogatej kariery sportowej zdobywał medale drużynowych mistrzostw Europy. Po zakończonej karierze zawodniczej został trenerem, m.in. przez 8 lat prowadził seniorską reprezentację Polski kobiet. Wywarł ogromny wpływ na rozwój sportowy naszej wybitnej tenisistki stołowej – Natalii Partyki, zdobywczyni 6 złotych medali na igrzyskach paralimpijskich.
Zarząd PKPar uhonorował także dziesięcioro zawodniczek i zawodników 25-lecia. W gronie wyróżnionych znaleźli się:
- Natalia Partyka – od niemal 25 lat reprezentuje nasz kraj w paratenisie stołowym na arenie międzynarodowej. To najbardziej utytułowana polska zawodniczka w historii igrzysk paralimpijskich. Jest dziesięciokrotną medalistką paralimpijską, w tym czterokrotną zwyciężczynią indywidualnie z igrzysk w Atenach, Pekinie, Londynie i Rio oraz dwukrotną mistrzynią w rywalizacji drużynowej w Rio i Tokio. To również wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy, a także olimpijka z Pekinu, Londynu, Rio i Tokio.
- Dariusz Pender – najbardziej utytułowany polski szermierz na wózku w historii startów w igrzyskach paralimpijskich. Zdobywca 9 medali, w tym 2 złotych (w rywalizacji szpadzistów w Sydney 2000 oraz Londynie 2012), 3 srebrnych oraz 4 brązowych. Podpora i lider naszych szpadzistów i florecistów w turniejach drużynowych podczas kolejnych sześciu igrzysk paralimpijskich. W latach 2000-2016 z kolejnych pięciu igrzysk wracał z medalami.
- Alicja Jeromin (wcześniej startująca pod panieńskim nazwiskiem Fiodorow) – swoją karierę rozpoczynała od tenisa stołowego, ale to paralekkoatletyka i sprinty zrobiły z niej gwiazdę polskiego sportu paralimpijskiego. Podobnie jak Natalia Partyka i Dariusz Pender, z pięciu kolejnych igrzysk wracała z medalami (od Aten do Tokio). Nie ma na świecie sprinterki, która tak długo utrzymywałaby się na światowym topie. Zdobywczyni 8 medali paralimpijskich: 4 srebrnych i 4 brązowych.
- Katarzyna Gustos (kibicom znana lepiej pod nazwiskiem Pawlik) – obok Joanny Mendak, najbardziej utytułowana parapływaczka ostatniego 25-lecia. Gwiazda naszej reprezentacji paralimpijskiej na igrzyskach w Atenach i Pekinie, podczas których zdobyła łącznie 7 medali, w tym dwukrotnie została mistrzynią na koronnym dystansie 400 metrów stylem dowolnym. Swoją kolekcję medalową uzupełniła 4 tytułami wicemistrzyni oraz jednym brązowym medalem.
- Joanna Mendak – najbardziej utytułowana polska parapływaczka ostatniego 25-lecia, czyli okresu istnienia Polskiego Komitetu Paralimpijskiego. Specjalistka od stylu motylkowego. Po pierwszy tytuł mistrzyni paralimpijskiej sięgnęła w Atenach w wieku 15 lat na 100 metrów stylem motylkowym. Na kolejnych dwóch igrzyskach skutecznie broniła tytułu, przez dekadę będąc światową królową tego dystansu. Zdobywczyni 6 medali paralimpijskich: 3 złotych, srebrnego i 2 brązowych.
- Barbara Bieganowska-Zając (przez lata startująca pod nazwiskiem Niewiedział) – czterokrotna mistrzyni paralimpijska, specjalistka w biegach średniodystansowych. Swój pierwszy złoty medal na najważniejszej imprezie dla parasportowców zdobyła w biegu na 800 metrów podczas igrzysk w Sydney w 2000 roku. Przez kolejne dwie edycje, z przyczyn od siebie niezależnych, nie miała możliwości startu w igrzyskach, ale wróciła do paralimpijskiej rywalizacji w 2012 roku w Londynie i od tego czasu jest niekwestionowaną królową w biegu na 1500 metrów. Trzykrotnie sięgała po tytuł mistrzyni tego dystansu. Dodatkowo, w 2016 roku w Rio zdobyła także brązowy medal w biegu na 400 metrów, co tylko potwierdza, jak wszechstronną jest zawodniczką. W Paryżu zapowiada walkę o swoje kolejne złoto.
- Patryk Chojnowski – najbardziej utytułowany polski paratenisista stołowy w historii startów na igrzyskach paralimpijskich. W swoim debiucie w igrzyskach w Londynie w 2012 roku sięgnął po tytuł mistrza paralimpijskiego. W Rio musiał uznać wyższość rywala z Chin, zdobywając srebrny medal. Tytuł mistrzowski odzyskał w wielkim stylu podczas igrzysk paralimpijskich w Tokio. Dodatkowo do swojego dorobku dorzucił srebro (Londyn 2012) oraz brąz (Rio 2016) w rywalizacji drużynowej.
- Rafał Wilk – jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich paralimpijczyków. Jego karierę żużlową przerwał wypadek, w wyniku którego porusza się na wózku. Nie załamał się. Obeznany z prędkością, zaczął trenować parakolarstwo, ścigając się na rowerach ręcznych. Upór i determinacja doprowadziły go do trzech tytułów mistrza paralimpijskiego, czym zdecydowanie przewodzi w historii startów polskich parakolarzy na igrzyskach. W debiucie w Londynie w 2012 roku zwyciężył zarówno w jeździe indywidualnej na czas, jak i w wyścigu ze startu wspólnego. W Rio obronił tytuł w jeździe na czas, a także dorzucił srebrny medal w wyścigu ze startu wspólnego. Człowiek instytucja.
- Katarzyna Rogowiec – najbardziej utytułowana zawodniczka sportów zimowych w historii naszych startów na igrzyskach paralimpijskich. Jedna z dwóch kobiet w Polsce mogąca poszczycić się tytułem mistrzyni zimowych igrzysk paralimpijskich. Sukcesy odnosiła zarówno w paranarciarstwie biegowym, jak i w parabiathlonie. Gwiazda Zimowych Igrzysk Paralimpijskich w Turynie w 2006 roku, podczas których dwukrotnie zwyciężała w biegach na 5 i 15 km. Przynależność do światowej czołówki udowodniła na kolejnych igrzyskach w Vancouver, gdzie sięgnęła po brązowy medal w biegu na 15 km. Była członkini Rady Zawodniczej przy Międzynarodowym Komitecie Paralimpijskim (IPC) oraz Światowej Agencji Antydopingowej (WADA).
- Maciej Lepiato – wielokrotny reprezentant Polski w paralekkoatletyce. Wybitny specjalista od skoku wzwyż. Dwukrotny mistrz paralimpijski: z Londynu (2012) oraz Rio (2016), gdzie ustanowił aktualny do dziś rekord świata na poziomie 219 centymetrów. Niezwykłym hartem ducha wykazał się podczas igrzysk w Tokio, gdzie wystartował po ciężkiej, przewlekłej kontuzji, lecz wywalczył brązowy medal. Wielokrotny mistrz świata, przez wiele lat niepokonany na światowych stadionach.
Wydarzenie jest współfinansowane ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki. Patronat honorowy objął Minister Sportu i Turystyki. Partnerem Głównym jest Totalizator Sportowy, właściciel Marki Lotto. Patronami medialnym inicjatywy są Polsat Sport, Interia Sport i Polskie Radio. Sponsorem Statuetki Plebiscytu Polskiego Komitetu Paralimpijskiego na Sportowca Roku Guttmanny jest firma ORLEN, a ich twórcą – słynny rzeźbiarz Andrzej Renes.